– Forskinga kan ha enormt kommersielt potensial
Kvar time får ein person i Noreg venøs blodpropp. UiT-forskar John-Bjarne Hansen utviklar ein metode som kan avsløra kven som har høg risiko for blodpropp, og korleis ein kan førebygga det. No skal prosjektet kommersialiserast.
Dersom vi klarer å visa at målretta behandling mot ein aktuell faktor forhindrar venøs blodpropp, så er det klart at det har eit enormt kommersielt potensial, seier professor John-Bjarne Hansen.
Han og andre kollegaer frå KG Jebsen senter for Tromboseforskning (TREC) ved UiT Noregs arktiske universitet, har i mange år forska på kva som utløyser blodpropp. Dei byrjar no å nærma seg løysingar og har starta eit samarbeidsprosjekt med Norinnova, for å kommersialisere forskinga si.
Partane har fått åtte millionar kroner til dette formålet frå Noregs forskingsråd.
– Vi fann trombose-forskinga veldig interessant, og vi skreiv derfor søknad saman med Hansen. Vi vil vera den kommersielle «armen» i dette, som hjelper forskarane med å få patent og samarbeidsavtalar med legemiddelindustrien, fortel Morten Elde frå Norinnova.
– Det vi ser etter i forskinga, er såkalla biomarkører – visse stoff i blodet – som kan forbindast med blodpropp. Dersom vi kan gjera ein intervensjon – altså stoppa denne faktoren – så vil det vera revolusjonerande, og enormt samfunnsnyttig, seier John-Bjarne Hansen, som er prosjektleiar.
Ein i timen får blodpropp
Venøs blodpropp (trombose) er ein av dei største folkesjukdommane våre. I Noreg får ein person blodpropp kvar einaste tima. Kvar fjerde time døyr ein person av ein sjukdom relatert til blodpropp.
Og medan førekomsten av andre store folkesjukdommar som hjarteinfarkt og hjerneslag har minska i omfang, så er talet på menneske som blir ramma av blodpropp jamt stigande.
Forskarar har klart å avsløra risikofaktorar for hjarteinfarkt og slag som kan endrast ved målretta førebygging – mellom anna når det gjeld kolesterol og røyking – men det finst per i dag ingen risikofaktor for venøs blodpropp som kan endrast ved bruk av medikament eller livsstilsendringer.
Enormt potensial
Det blir i dag selt store mengder legemiddel som forhindrar koagulering av blodet – såkalla blodfortynnande middel. Dei har elles alvorlege biverknader for mange, mellom anna i form av blødninger.
Når det gjeld det kommersielle potensialet, så blir det selt slike førebyggande medisinar mot blodpropp for mellom 200 og 300 milliardar kroner i året på verdsbasis.
– Når ein då tar i betraktning biverknadene slike medisinar gir og som dermed avgrensar bruken av dei, så seier det litt om det kommersielle potensialet for ein betre metode for å unngå blodpropp, seier Hansen og Elde.
