Njálla
Eai leat galle šlája mat leat liikká ikonalaččat go njálla. Gitta 80-logu rádjái lei dat dábálaš šládja dáppe davvin, ja dan náhkki lei hui bivnnuhis resursa.
Dál lea lihkku jus oba oainnesta ge dan – vaikko juohke jagi golahuvvojit stuora ruhtasupmit gádjun dihte máddodaga.
Manne lea njállii nu váttis birget, ja movt mii geahččalit veahkehit dan?
Njálla Várnjárga
Go njálaid bivde nu sakka dan náhki dihte, de ráfáiduhttui njálla juo 1930:s. Liikká lea dan máddodat dušše unnon. Dál dat lea rukseslisttus, garrasit áitojuvvon (EN).
Čilgehus dasa ahte njálat leat nu nohkan lea máŋggabealat, muhto stuora oassi gal lea várra dálkkádatrievdamiid dihte.
What does the fox say?
Geahča njálaid birra filmmain Storm & Tinde, maid Birasdirektoráhtta lea buvttadan:
Dálkkádatrievdamat váikkuhit biepmu olahanmuttu iešguđetlágan šlájaide. Dat čuohcá earret eará njállii.
Min dutkan lea čájehan ahte leat erenoamážit rievdamat riebaniid ja goddesáhpániid dáfus mat čuhcet njálaide.
Goddesáhpán ii leat dušše njála jiellatborramuš, muhto njálla dárbbaša maid buriid goddesáhpánjagiid vai sáhttet čivgat.
Dálkkádatrievdamat dahket ahte borramuš ii leat nu álkit olámuttus dálvet ja goddesáhpánjagit bohtet hárvvibut ja hárvvibut, eai ge leat šat liikká buorit go ovdal.
Unnit goddesáhpánat dahket ahte njálla massá dehálaš borrosa maid dárbbaša vai sáhttá čivgat.
Rieban šaddá eanet ja eanet dábálaš davvin. Sivvan lea earret eará lassánan olbmuid doaimmat meahcis ja dat go eambbo bohccot jápmet iešguđetlágan sivaid geažil dálveeatnamiin (earret eará dálkkádatrievdama dihte).
Eanet boazoráppit mearkkašit ahte lea eambbo borramuš dakkár elliide mat borret ráppiid, nu go riebaniidda. Rieban lea stuorát ja gievrrat go njálla ja oaguha dan eret sihke biepmus ja biejus.
Lea maid observerejuvvon rieban mii goddá njála.
Govva: Jiekŋa eatnamis: Jan Erik Knutsen, jápmán boazu: Rolf A. Ims, jápmán goddesáhpán: Rolf A. Ims, rieban: Geir Vie ja njálla: Laurent Demongin
Ná mii veahkehit njálaid
Doaibmabijut nannet njállamáddodaga Várnjárggas
Šaddadit njálačivggaid; jagiin 2018-2020 dolvojuvvojedje oktiibuot 64 čivgga.
Ásahit biebmanstašuvnnaid vai njálaide lea biebmu álkibut olámuttus.
Eambbo riebaniid bivdit unnidan dihte gilvvu biepmu ja biejuid nalde njálaide.
Njállačivggat biebmanstašuvnnaid luhtte main min fuođđokámerat leat govven. Govva: coat.no
Ráddjet riebanmáddodaga
Stáhta Luonddubearráigeahčču lea ámmátlaš bivdi ja ožžot maid veahki báikkálaš bivdiid bivdit riebaniid. Jus buktet riebangoruda dutkanulbmiliidda COAT:i de ožžot bálkká dan ovddas.
Mii dutkat maid riebaniid ipmirdan dihte manne máddodat stuorru ja leavvá njállahabitáhtaide. Bláđe viidáseappot geahččat movt dat dahkko!
Čuovo riebana live!
Dá lea Thorsen, rávis rávjárieban mii lei Smelroris Várggáin eanas 2021 geasi. Dan asehis geassenáhkis lea álki oaidnit merkema.
Mii leat bidjat GPS-bielluid muhtun riebaniidda čeabehii čuovvun dihte mielde gos dat vánddardit. Kárttas sáhtát geahččat gos min riebanat leat juste dál.
Uhcca Birehaš, nuorra ciiku mii váldojuvvui gitta Svartnesoddenis, ja fas luitojuvvui go lei ožžon GPS-biellu. Čeabetbáddi lei álggos veaháš unohas. Muhto, nu movt beatnagat maid, de hárjánit riebanat jođánit čeabetbáddái.
Movt mii doallat riebaniid čalmmis?
Fuođđokámerat biddjojuvvojit biejuide geasset ja biebmanstašuvnnaide dálvet. De mii beassat oaidnit galle čivgga guhtege biejus leat šaddan.
Fuođđokámeraid govat muitalit maid ovdamearkka dihte ihtet go goaskimat dahje riebanat. Dat oainnat sáhttet fallehit ja borrat čivggaid.
Stáhta luonddubearráigeahčču (SNO) dárkkista biejuid jahkásaččat, gos registrerejit aktivitehta ja čohkkejit DNA ovttas NINA:in.
Analysat jápmán riebaniin muitalit daid agi, genetihka ja maid dat leat borran.
Boahtte siiddus beasat oaidnit movt riebanmáddodat Várjjagis ovdána.
2024:s registrerejuvvojedje 6 njállačivgama ja 13 čivgga Várjjagis.
Gráfa olgeš bealde čájeha njállačivgan- ja čivggaid logu, ja maid goddesáhpánmáddodaga Várjjagis maŋemus logijagiid.
Go buohtastahttá dien guokte šlája máddodatovdáneami, de lea čielggas ahte njálla birge buorebut dakkár jagiid go leat olu goddesáhpánat.
Rukses linnjá čájeha goas mii álggiimet bivdit riebaniid, ja alit mearkkat vuollin olgešbealde ges dan golbma jagi go mii lea dolvon njállačivggaid dohko.
What does the fox say?
Njállačivgamat ja -čivggat, ja goddesáhpánmáddodat Várjjagis maŋemus logijagiid.