Guoradallam dagáduváj aktisasjbarggon USA/Alaska, Danmárkko/Ruonáednam, Suoma, Ruossja, Svieriga ja Vuona gaskan man ulmme lij tjoahkkit diedojt Arktisa iemeálmmugij iellemdilij birra. Dutke ja iemeálmmuga arktalasj lándajs viehkedin gatjálvisájt hábbmimin ja prosjevtav tjuovvun. 

Dutkij gatjálvisá lidjin gåktu maŋemus lågejagij jåhtelis sosiála, politihkalasj, rudálasj ja birásrievddama li vájkkudam iemeálmmugij iellemdilláj sirkumpolára guovlon. 

SLiCA lij guoradallam manna nuorttalijguovloj sierralágásj hásstalusá gåvviduvvin navti jut buohtastahttin vidjurijt bájke, guovlo, rijka ja rijkajgasskasasj dásen. Guoradallama ájggomus lij tjoahkkit aktisasj máhtov arktalasj guovlo muodugasjvuodaj ja ieridisáj vuoksjuj. 

Ulmme 

Guoradallama ulmme lij gåvvidit arktalasj iemeálmmugij varresvuodadilev ja iellemvidjurijt ietján. Dájt vidjurijt galgaj gehtjadit duola dagu giela, dábij ja ressurssaano aktijvuodan. 

Dáhtádesigna ja metåvddå 

Guoradallam la doarestsæhkkáguoradallam mij guoskaj ulmutjijda 16 jagágijda bajás gudi årrun dålusj iemeálmmukguovlojn dájn rijkajn: 

• Ruonáednam 
• Alaska 
• Kanada 
• Ruossja 
• Svierik 
• Vuodna 

Dáhtáj tjoahkkijin jagijn 2002–2008. Vuonan tjoahkkiduvvin ienemus oasse dáhtájs 2006 biehtsemáno rájes –2008 biehtsemánnuj. Unnep oasse tjoahkkiduváj jagen 2003. 

SLiCA oajvvemetåvddå lij ságájdahttema ma gatjálvissjiemáv tjuovvun. 

Tjoahkkáj birrusij 8000 ulmutja dajn gudán arktalasj lándajn ságájdahteduvvin prosjevta ájggudagán. Dajn gudájn lándajn tjuolldin duon dán láhkáj. 

Vuonan váldijma aktijvuodav oassálasstij tjåvdainformántaj baktu. Tjåvdainformánta li dakkára gejn la konkriehta ja snivva máhtto muhtem bájke birra. Finnmárkon la duodden tjåvdainformántajda, vuorodam respondentajt SAMINOR 1-guoradallamis. 

Dájn suohkanijn li læhkám ságájdahttemin: Røros, Snåsa, Grane, Hattfjelldal, Divtasvuodna (dálla juogu de Narvijkka jali Hábmer), Narvijkka, Lavangen, Gratangen, Evenássje, Skáne (dálla Tjeldsund), Gájvuodna, Guovddagæjnno, Kárásjjåhkå ja Unjárgga. 

Ruonáednamin tjuolldin njuolgga álmmukregisstaris, gå badjel 90 prosenta álmmugis li inuihta. Sæmmi láhkáj aj Alaskan geografijja milta, duodden tjåvdainformántajda. Kanadan åvdep álmmuklåhkåmdáhtá aneduvvin, gånnå oassálasste lidjin tjállám makkir iemeálmmugij sij gullujin. Svierigin Sámedikke jienastuslåhko ja muhtem dutkamalmasjlåhko mij juo gávnnuj, aneduváj. Ruossjan, Tsjukotkan, adnin vissa geografijjalasj guovlo iemeálmmugij almasjlågov. Duodden tjåvda ulmutja aneduvvin iemeálmmukduogátjav duodastittjat. 

Lågå ienebut SliCA-prosjevta birra dáppe 

Oassálasstem Vuonan 

Mij la guoradaláduvvam? 

Viek vijdes gatjálvissjiebmá, ålles 65 biele aneduváj. Gatjálvissjiemán lidjin tjuovvovasj tiemá: Famillja, duogásj (dagu makkir gielajt buvtá), barggo ja árbbedábálasj dåjma, varresvuohta, årrom ja iellemstandard, dåjma, árvo, åssko ja vuojŋŋalasjvuohta, bájkálasj sebrudahka ja birás. 

Majt la guoradallam dálátjij vuosedam? 

• SLiCA oassálasste åttjuduvvin ja gåhtjoduvvin duon dán láhkáj. (Eliassen BM, Melhus M, Kruse J, Poppel B, Broderstad AR. Design and methods in a survey of living conditions in the Arctic - the SLiCA study. International journal of circumpolar health. 2012;71:17229). 
• Muhtem guoradallam jages 2012 vuoset gávnnu aktijvuohta nágin indikáhturijn ma guosski assimilierimij ja nievres varresvuohtaj Ruonáednama viesádij ja Alaska álggoálmmuknissunij gaskan. Dákkir aktijvuohta ittjij gávnnum sámij gaskan Vuonan jalik Alaska iemeálmmuga ålmmåj gaskan (Eliassen BM, Braaten T, Melhus M, Hansen KL, Broderstad AR. Acculturation and self-rated health among Arctic indigenous peoples: a population-based cross sectional study. BMC Public Health 2012, 12:948). 
• Diedo iesjsårmmimájádusáj birra gávnnujin dáhtátjoahkkijn Alaskas, Ruonáednamis, Svierigis ja Vuonas. Ruonáednamin lidjin iesjsårmmimájádusá dábálabmusa. Sviergin binnemus dákkir ájádusá. Stratifieridum analijsa vuosedin sieradusá lándaj gaskan gávnnuj dåssju nuoramus áldarjuohkusijn. Oahppodásse muhtem mudduj dájt ieridisájt tjielggij. (Broderstad AR, Eliassen B-M, Melhus M. Prevalence of self-reported suicidal thoughts in SLiCA. The survey of living conditions in the Arctic (SLiCA). Global Health Action. 2011;4:1-7.) 
• Guoradallama oajvvegávnnusa li muhtem girjen åvddåj biejadum: Poppel B (redaktør). SLiCA: Arctic living conditions. København: Nordisk ministerråd 2015 (ISBN 978-92-893-3895-0) 

Prosjevta státus 

Dát prosjækta l låhpaduvvam ja gájkka diedo ma li ságájdahttemijs viettjadum li ierit sihkodum. 

Dutkejuogos 

SLiCA lij prosjækta tjanádum Arktalasj ráde barggojuohkusij guoddelis åvddånibmáj (SDWG). Prosjækta l vijddásit rijkajgasskasattjat organisieriduvvam ja tjanáduvvam. SLiCA:v jådedij rijkajgasskasasj stivrrimjuogos man sebrulattja lidjin: 

• Jack Kruse, ISER, Anchorage universitiehtas, Alaska, USA (prográmmadirekterra)
• Ann Ragnhild Broderstad, Råmså universitiehtas
• Gerard Duhaime, Laval universitiehtas, Kanada 
• Hugh Beach, Institutt for antropologi og etnologi, Uppsala Universitiehtas, Svierik 
• Larissa Abruitina, RAIPON, Ruossja 
• Birger Poppel, Ilisimatusarfik, Universitet på Grønland. SLiCA rijkajgasskasasj juohkusa jådediddje 

Barggojuogos Vuonan: Ann Ragnhild Broderstad, Marita Melhus, Bent-Martin Eliassen (barggá dálla Nuortta universitiehtan) 

Gejna guládallat 

• Ann Ragnhild Broderstad 

Tjuovvusa 

• SLiCA brosjyjrra